Duurzame inzetbaarheid en wisseldienst
Overdag zijn wij als mensen goed in het leveren van prestaties en ’s nachts zijn wij vooral goed in herstellen van de geleverde inspanningen. Dit wordt geregeld door interne klokken die wij in allerlei organen hebben. Als we in onregelmatige of ploegendienst werken raakt de ritmiek verstoord en dat heeft gevolgen voor de alertheid, gezondheid en het sociale leven. Maar wat kunnen we doen om de duurzame inzetbaarheid van medewerkers te verbeteren?
Door onderzoek weten wij hoe we roosters zo kunnen vormgeven dat vermoeidheid en gezondheidsrisico’s zoveel mogelijk worden beperkt. We noemen dat ergonomisch roosteren. Hiermee wordt de duurzame inzetbaarheid bevorderd. Denk hier bijvoorbeeld aan snelle en voorwaartse rotatie van diensten. Een ergonomisch verantwoord rooster sluit niet altijd aan bij de wensen van een medewerker in combinatie met het sociale leven.
Vier pijlers onder duurzame inzetbaarheid
Zonder twijfel vormt het werken in onregelmatige of ploegendienst een verzwarende werkomstandigheid. Als de nachtdienst als (te) zwaar wordt ervaren, is stoppen niet altijd een optie, want de werknemer raakt dan zijn toeslag kwijt. Bovendien liggen voor werknemers in wisseldienst de banen in dagdienst meestal niet voor het oprapen gezien de sector waarin ze vaak werkzaam zijn. Bepaalde soorten werk vragen nu eenmaal een volcontinu bezetting. Voor deze organisaties is het zeker geen oplossing als werknemers kiezen voor dagwerk. Zowel werkgevers als werknemers zijn dus gebaat bij een beleid gericht op het kunnen blijven werken in het rooster.
Duurzame inzetbaarheid in wisseldienst rust voor Syntro op vier pijlers. Voor een duurzaam roosterbeleid is het van belang om alle vier de pijlers te verkennen en te optimaliseren.
- Duurzaam proces
- Duurzame roosters
- Duurzaam personeelsbeleid
- Duurzame medewerkers
Duurzaam proces
Wij checken met de opdrachtgever of in het werkproces optimalisatiemogelijkheden bestaan. Vaak is in de organisatie al nagedacht over het afvlakken van pieken. Syntro maakt mogelijkheden zichtbaar door een gestructureerde analyse van het werkproces en het werkaanbod: welke activiteiten zijn tijdgebonden en welke klussen kunnen worden uitgesteld? Moet wat ’s nachts gedaan wordt echt in de nachtelijke uren gebeuren? Wat is het afbreukrisico van werkzaamheden die in de nacht worden gedaan? Zo versterkt Syntro de duurzaamheid van het werkproces.
Duurzame roosters
In de vorige stap, de procesanalyse, is ook de capaciteitsvraag vastgesteld: de bezettingseisen zijn duidelijk. Binnen de gestelde randvoorwaarden zijn vaak verschillende roosteroplossingen mogelijk: wordt het één collectief rooster voor alle medewerkers of gaan we individuele roosters ontwikkelen? Tussen deze twee uitersten bestaan allerlei mengvormen, rekening houdend met voorkeuren en kenmerken van werknemers. Om tot duurzame roosters te komen worden er steeds afwegingen gemaakt tussen roosterwensen, gezondheidsrisico’s en arbeidsvoorwaardelijke aspecten. Uiteindelijk is de toeslag vaak een belangrijk motief om in wisseldienst te (blijven) werken, maar het kan soms beter zijn om de hersteltijd te vergroten. Alles draait hier om balans en draagvlak. Het kan ook helpen om de zeggenschap van medewerkers over hun werktijden te versterken Dit kan bijvoorbeeld door hen te laten meeroosteren of door structureel diensten te wisselen: sommige medewerkers draaien liever vroege diensten, terwijl anderen een voorkeur kunnen hebben voor avonddiensten. De mogelijkheid van roosters op maat wordt vaak positief gewaardeerd.
Duurzaam personeelsbeleid
We nemen het huidige personeelsbestand als uitgangspunt; Syntro kijkt met de opdrachtgever 5-7 jaar vooruit om vast te stellen waar risico’s ontstaan. Hoe is de competentie- en leeftijdsverdeling in verschillende ploegen of functies? Welke gevolgen heeft dat voor de beschikbaarheid, en wie vangen eventuele extra afwezigheden op? En wat betekent dat voor de uitstroom in de komende jaren? Op welke competenties of vaardigheden moet dan de nadruk liggen bij werving en opleiding? Syntro noemt deze analyse wel de urgentieladder: waar gaan bepaalde bezettingsproblemen zich het eerst voordoen, en hoe kan de organisatie anticiperen op deze risico’s?
Duurzame medewerkers
Werken in de onregelmatigheid vergt een extra inspanning van de medewerkers. Sommige organisaties doen gezondheidschecks om de vitaliteit van medewerkers te onderzoeken. Wij vergelijken de wisseldienst met topsport: een topsporter investeert in zijn fitheid om prestaties te kunnen leveren. Zo kunnen ook werknemers in onregelmatige of ploegendienst investeren om gezond en fit hun roosters te blijven draaien. Deze investeringen hebben vaak te maken met gedrag: slapen, eten, drinken en bewegen. Een gezonde leefstijl is voor werknemers in de onregelmatigheid extra belangrijk. Syntro legt medewerkers uit wat de gevolgen zijn van bepaalde kenmerken in hun roosters voor hun slaap, alertheid en spijsvertering. Deze gevolgen worden benaderd op zowel de korte als de lange termijn. De herkenbaarheid hiervan stimuleert hen tot gezond gedrag en helpt om draagvlak te ontwikkelen voor meer duurzame roostervormen.
Duurzaam werken?
Wilt u de duurzame inzetbaarheid binnen uw organisatie promoten middels een gedegen personeelsbeleid? Of wilt u strategisch uw personeelsbeleid op orde hebben om beter voorbereid te zijn op arbeidsmarkt van morgen?
Duurzame inzetbaarheid in ploegen
Het werken in onregelmatigheid is in fysiek en sociaal opzicht een grote belasting voor de medewerkers. Werken in onregelmatigheid is niet te voorkomen, wel kunnen de negatieve effecten voor de betrokkenen worden verkleind. Met deze aanpak krijgt u de handvatten om de duurzame inzetbaarheid in ploegen te vergroten.
Gezond roosteren in de GGZ
Overbelasting van medewerkers is een probleem in de GGZ. Werkgevers- en werknemersorganisaties hebben onderzoek gedaan naar gezond roosteren. Het resultaat daarvan is een toolkit waarmee de kwaliteit van roosters gecheckt en geoptimaliseerd kan worden.
Duurzaam alternatief drieploegenrooster
Medewerkers in de standaard drieploegendienst hebben over het algemeen een zwaar rooster. Om de duurzame inzetbaarheid van medewerkers te verbeteren kan er naar alternatieve roosters worden gekeken.